Το Αλτσχάιμερ είναι η 6η κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά τον καρκίνο του μαστού και του προστάτη (1). Η ιατρική κοινότητα εστιάζει περισσότερο στην επιβράδυνση της εξέλιξης με φαρμακευτική αντιμετώπιση και όχι στην πρόληψη της νόσου του Alzheimer. Ωστόσο, εάν κατανοήσετε πραγματικά την άνοια και τη νόσο του Alzheimer, τότε μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας για να προλάβετε τον εκφυλισμό του εγκεφάλου σας.
Τι είναι η άνοια;
Σύμφωνα με τον Οργανισμό για το Αλτσχάιμερ: «Η άνοια είναι ένας γενικός όρος για μια πτώση της νοητικής ικανότητας αρκετά σοβαρή ώστε να παρεμποδίζει την καθημερινή ζωή … Η άνοια δεν είναι μια συγκεκριμένη ασθένεια. Είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που συνδέονται με την παρακμή της μνήμης ή άλλες γνωστικές δεξιότητες αρκετά σοβαρές για να μειώσουν την ικανότητα ενός ατόμου να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες». (2)
Η άνοια χαρακτηρίζεται από την εξασθένιση τουλάχιστον δύο νοητικών λειτουργιών, όπως:
- Μνήμη
- Επικοινωνία και γλώσσα
- Ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής
- Αιτιολόγηση και κρίση
- Οπτική αντίληψη
Η άνοια εξελίσσεται προοδευτικά, δηλαδή χειροτερεύει καθώς εξελίσσεται. Μπορεί να ξεκινήσει ξεχνώντας πού έχετε αφήσει τα κλειδιά σας και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μνήμης συγγενών και φίλων, μπορεί ακόμη και να ξεχάσετε να φάτε.
Η ασθένεια προκαλεί βλάβη στα εγκεφαλικά κύτταρα και παρεμβαίνει στην κυτταρική επικοινωνία. Αυτό επηρεάζει τη σκέψη, την κρίση, την κίνηση, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα.
Οι παράγοντες κινδύνου για άνοια περιλαμβάνουν (3):
- Τραυματισμούς στο κεφάλι
- Μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς
- Κατάθλιψη
- Χαμηλή σωματική δραστηριότητα
- Παχυσαρκία
- Κακή διατροφή και έλλειψη βιταμινών
- Ορισμένα φάρμακα
- Υψηλή χοληστερόλη
- Υπέρταση
- Διαβήτη
- Χρήση αλκοόλ
- Κάπνισμα
- Προχωρημένη ηλικία, οικογενειακό ιστορικό νόσου του Alzheimer
Αν ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες, η λήψη μέτρων για την πρόληψη της νόσου του Alzheimer μπορεί από σήμερα να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία σε μεγαλύτερη ηλικία.
Άνοια vs. Alzheimer.
Το Αλτσχάιμερ είναι στην πραγματικότητα ο πιο συνηθισμένος τύπος άνοιας, που αντιπροσωπεύει το 60-80% των περιπτώσεων.
Άλλες παραλλαγές της ασθένειας περιλαμβάνουν (4):
- Αγγειακή άνοια
- Άνοια τύπου Lewy
- Μικτή άνοια
- Νόσο του Parkinson
- Ανορεξία του πρόσθιου άκρου
- Ασθένεια Creutzfeldt-Jakob
- Υδροκεφαλία κανονικής πίεσης
- Νόσος του Huntington
- Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff
9 Συνήθειες που προλαμβάνουν τη νόσο του Alzheimer!
Τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ περιλαμβάνουν τη δυσκολία να ανακαλέσουμε πρόσφατες συνομιλίες, ονόματα ή τοποθεσίες, καθώς και απάθεια και κατάθλιψη. Αργότερα, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν δυσχερή επικοινωνία, κακή κρίση, αποπροσανατολισμό, σύγχυση, αλλαγές συμπεριφοράς και δυσκολία στην ομιλία, την κατάποση και το περπάτημα.
Το Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από εναποθέσεις βήτα-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο καθώς και βλάβη των νευρικών κυττάρων.
9 Φυσικές τεχνικές για την πρόληψη της νόσου του Αλτσχάιμερ!
Ας δούμε μερικές συνήθειες που θα μας βοηθήσουν να προλάβουμε ή να μειώσουμε τον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας.
- Διακοπή καπνίσματος.
«Ως γνωστόν το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο και καρδιακές παθήσεις, ενώ Φινλανδοί ερευνητές αναφέρουν ότι υπάρχουν τεκμήρια σχετικά με το γεγονός ότι το κάπνισμα, τουλάχιστον, δύο πακέτων ημερησίως στις ηλικίες μεταξύ 50 και 60 αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας αργότερα». (5)
Δεν είναι αργά να κόψει κανείς το κάπνισμα: «οι πρώην καπνιστές ή εκείνοι που καπνίζουν λιγότερο από μισό πακέτο την ημέρα δεν φαίνεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας».
Οι ερευνητές θεωρούν ότι ο αυξημένος κίνδυνος οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι το κάπνισμα συμβάλλει στο οξειδωτικό στρες και σε ανάπτυξη φλεγμονών. Πολλές άλλες μελέτες επιβεβαίωσαν επίσης τη σχέση μεταξύ καπνίσματος και Alzheimer (6,7).
Υπάρχουν βότανα που μπορούν να σας στηρίξουν στην προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος.
- Σωματική δραστηριότητα.
Η σωματική δραστηριότητα κάνει καλό σε όλο τον οργανισμό μας, άρα και στον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα, ενισχύει την κυκλοφορία οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στον εγκέφαλο και βοηθά στην πρόληψη ασθενειών όπως ο διαβήτης, η υπέρταση κ.α. (8).
Σύμφωνα με μια μελέτη σε ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες ηλικίας 65 έως 89 ετών, μερικοί από τους οποίους είχαν οικογενειακό ιστορικό νόσου του Alzheimer, οι μισοί έφεραν το γονίδιο e4, το οποίο αύξησε σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (9).
Για έναν υγιή εγκέφαλο φροντίστε να ασκείστε τουλάχιστον 3 φορές εβδομαδιαίως και προσπαθήστε να περπατάτε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα. Δοκιμάστε επίσης κολύμπι, ή ποδηλασία.
- Βιταμίνη Β.
Η βιταμίνη Β μειώνει τα επίπεδα μίας ουσίας γνωστής ως ομοκυστεΐνη ή HC. Η HC βλάπτει το αγγειακό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακές παθήσεις κ.α.. Αυτές οι καταστάσεις έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο, ενώ τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης πράγματι προκαλούν γνωστικό εκφυλισμό και κακή εγκεφαλική απόδοση, ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας και ενισχύουν την συρρίκνωση του εγκεφάλου (10).
Στην πραγματικότητα, τα επαρκή επίπεδα βιταμινών Β (φολικό οξύ, βιταμίνες Β6 και Β12) επιβραδύνουν την ατροφία του εγκεφάλου σε ασθενείς με ήπια νοητική δυσλειτουργία (MCI). Μια άλλη Β-βιταμίνη, η θειαμίνη, βοηθά τα κύτταρα του εγκεφάλου να παράγουν ενέργεια από τη ζάχαρη για να εξασφαλίσουν τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου. Η έλλειψη θειαμίνης συνδέεται με το σύνδρομο Korsakoff, ένα τμήμα χρόνιας διαταραχής μνήμης, που ανήκει στις παραλλαγές της άνοιας (11).
Φροντίστε να εντάξετε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β. Η Β12 είναι ιδιαίτερα σημαντική για χορτοφάγους, οι οποίοι ίσως χρειάζεται να καταναλώνουν περισσότερα αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Βιταμίνη D.
Η έλλειψη βιταμίνης D επηρεάζει 40-75% των ενηλίκων παγκοσμίως. Η βιταμίνη D παράγεται από τον οργανισμό όταν το δέρμα μας εκτίθεται άμεσα στο άμεσο ηλιακό φως.
Αυτή η βιταμίνη είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία και τη γνωστική λειτουργία. Σύμφωνα με μια μελέτη η ανεπάρκεια βιταμίνης D συνδέθηκε με τη νόσο του Αλτσχάιμερ (12).
Φροντίστε να σας βλέπει ο ήλιος (χωρίς αντηλιακό) για τουλάχιστον 15 λεπτά την ημέρα.
- Γυμνάστε τον εγκέφαλό σας.
Η εκμάθηση νέων πληροφοριών αναγκάζει το μυαλό να αναδιοργανωθεί για να δημιουργήσει χώρο για νέες γνώσεις. Πρέπει επίσης να δημιουργήσει νέες οδούς για τη σύνδεση νέων και υφιστάμενων πληροφοριών (13).
Φροντίστε να ασκείτε τον εγκέφαλό σας με παιχνίδια όπως τα σταυρόλεξα και το sudoku, ή το scrabble και το σκάκι. Μπορείτε επίσης να μάθετε ένα νέο όργανο ή να μια ξένη γλώσσα.
Διαβάστε επίσης: 7 Ασκήσεις που Εκπαιδεύουν τον Εγκέφαλό σας να Παραμένει Θετικός
- Πρόληψη τραυματισμών στο κεφάλι.
Κάθε τραυματισμός στο κεφάλι προκαλεί, βραχυπρόθεσμα, συμπτώματα άνοιας όπως σύγχυση, απώλεια μνήμης και αλλαγές στην ομιλία, την όραση και την προσωπικότητα. Μερικές φορές οι τραυματισμοί στο κεφάλι αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας, ειδικά σε περίπτωση απώλειας αισθήσεων από 30 έως 24 ώρες μετά τον αρχικό τραυματισμό (14).
Έρευνες σε βετεράνους που είχαν υποστεί τραυματισμό στο κεφάλι, έδειξαν αποτελέσματα που συνέδεαν τον τραυματισμό με διαταραχές του εγκεφάλου (15).
Προστατέψτε το κεφάλι σας φορώντας κράνος όταν κάνετε ποδηλασία, πατινάζ, σκι ή θαλάσσια σπορ για να μειώσετε τον κίνδυνο άνοιας.
- Ελέγξτε την πρόσληψη αλκοόλ.
Η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ και προκαλείται από χρόνια κατάχρηση οινοπνεύματος, μπορεί να συμβάλει στο σύνδρομο Wernicke-Korsakoff και στην αλκοολική άνοια, η οποία δεν χαρακτηρίζεται πραγματικά ως «άνοια». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι και οι δύο συνθήκες είναι αναστρέψιμες εάν μειώνετε σταδιακά την πρόσληψη αλκοόλ (16).
Σύμφωνα με την κοινότητα της νόσου Αλτσχάιμερ καλύτερα να αποφεύγετε ποσότητα αλκοόλ που να υπερβαίνει τις 14 μονάδες αλκοόλης 3 ημέρες την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, 125ml κρασί είναι περίπου 1,5 μονάδα, ενώ 1 pint μπύρας ή μηλίτη είναι 2-2,5 μονάδες (17).
- Κάντε τακτικά εξετάσεις αίματος.
Δεδομένου ότι ο διαβήτης, η υψηλή χοληστερόλη και η παχυσαρκία είναι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου, φροντίστε να ελέγχετε το βάρος, την αρτηριακή σας πίεση και τη χοληστερόλη. Καλύτερα να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για τη συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα θερμίδων που έχει ανάγκη ο οργανισμός, τους τύπους άσκησης και το είδος διατροφής.
- Κοινωνική δραστηριότητα.
Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα, οπότε η μοναξιά εκφυλίζει τον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα, το να είσαι κοινωνικός είναι ένα από τα πιο εύκολα και σημαντικά βήματα για την πρόληψη της νόσου του Alzheimer.
«Η αίσθηση της μοναξιάς σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο κλινικής άνοιας στη μετέπειτα ζωή και μπορεί να θεωρηθεί σημαντικός παράγοντας κινδύνου ανεξάρτητα από αγγειακές παθήσεις, κατάθλιψη και άλλους παρεμφερείς και επιβαρυντικούς παράγοντες» σύμφωνα με μελέτες.
Κάντε βόλτες συντροφιά με τον γείτονά σας, ή παρακολουθήστε μαθήματα μαγειρικής για να γνωρίσετε νέους φίλους, ή φροντίστε να μιλάτε με τους αγαπημένους σας τηλεφωνικά τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα.
Μπορείτε να ενισχύσετε την υγεία του εγκεφάλου με συμπληρώματα διατροφής, όπως αντιφλεγμονώδεις τροφές, ιχθυέλαιο και έλαιο καρύδας.
Ο εγκέφαλός μας είναι το κέντρο διαχείρισης του μυαλού και της προσωπικότητάς μας, δηλαδή της ικανότητας να κατανοούμε και να απολαμβάνουμε τον κόσμο γύρω μας. Αντιμετωπίστε σωστά κάθε πρόβλημα και θα δείτε ότι έχετε μπροστά σας άπειρες αναμνήσεις και εμπειρίες.
Κείμενο – Απόδοση, Λ.Τ.
