Οι γενιές έζησαν την εποχή της υπερβολικής καθαριότητας. Τα σπίτια μας ήταν γεμάτα απορρυπαντικά. Ο νεροχύτης έλαμπε, τα δάπεδα ήταν αστραφτερά σαν καθρέπτης, τα μικρόβια και τα βακτήρια περνούσαν δύσκολες ώρες, καθώς όλοι πίστευαν ότι με τον τρόπο αυτό θωράκιζαν το σπίτι τους και προστάτευαν την οικογένειά τους.
Κι όμως, σύμφωνα με μελέτες η τακτική, η μακροχρόνια έκθεση σε καθαριστικά σπρέι αυξάνει τον κίνδυνο πνευμονικής βλάβης, έναν κίνδυνο που ισοδυναμεί με το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα.
Απορρυπαντικά! Βασικές αρχές των επιστημονικών ευρημάτων!
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, εξέτασε προϊόντα οικιακού καθαρισμού, συμπεριλαμβανομένων των σπρέι και άλλων καθαριστικών. Στόχος της μελέτης δεν ήταν ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα σε σχέση με τα απορρυπαντικά αυτά, αλλά η διερεύνηση διαταραχών της πνευμονικής λειτουργίας.
Ας δούμε ορισμένα σημαντικά ευρήματα που ανακάλυψαν ορισμένοι Νορβηγοί ερευνητές: (1)
-
- Η μελέτη εξέτασε 6.000 γυναίκες σε διάστημα 20 ετών.
- Η μελέτη διερεύνησε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των καθαριστικών στην υγεία του αναπνευστικού, όπως διαταραχή της πνευμονικής λειτουργίας και απόφραξη των αεραγωγών.
- Οι ερευνητές μελέτησαν γυναίκες και άνδρες τόσο σε οικιακό όσο και σε επαγγελματικό περιβάλλον καθαρισμού.
- Η έρευνα μελέτησε τον εξαναγκασμένο εκπνευστικό όγκο ανά δευτερόλεπτο, που είναι η ποσότητα του αέρα που εκπνέουμε από τους πνεύμονες σε ένα δευτερόλεπτο.
- Η έρευνα εξέτασε επίσης την αναγκαστική ζωτική ικανότητα, δηλαδή την ποσότητα του αέρα που μπορούμε να εκπνεύσουμε μετά από μια μεγάλη, βαθιά αναπνοή.
- Αν και οι δύο αυτοί αναπνευστικοί παράγοντες μειώνονται φυσιολογικά από την ηλικία των 25 ετών, η μελέτη διαπίστωσε ότι η τακτική χρήση χημικών απορρυπαντικών επιδεινώνει την πνευμονική λειτουργία.
- Σύμφωνα με τα ευρήματα, η χρήση χημικών απορρυπαντικών τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα πάνω από 20 χρόνια προκάλεσε σημαντική βλάβη στους πνεύμονες.
- Τα άτομα που καθαρίζουν επαγγελματικά αντιμετωπίζουν πνευμονικές διαταραχές που ισοδυναμούν με κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα για 10 έως 20 χρόνια.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι τα ερεθιστικά συστατικά των προϊόντων καθαρισμού προκαλούν βλάβες με τους εξής τρόπους:
- Ενεργοποιούν τη δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Ενεργοποιούν τη δυνατότητα φλεγμονής σε βλεννογόνους.
- Βλάπτουν τα κύτταρα, τις δομές και τους ιστούς των αεραγωγών.
Ως εκ τούτου, η επιστημονική έρευνα σχετικά με το περιβάλλον καταλήγει σε ορισμένες προτάσεις: (2)
- Εξοικονομήστε χρήματα και προστατέψτε τους πνεύμονές σας μειώνοντας τη χρήση των απορρυπαντικών. Οι βιομηχανίες καθαριστικών δεν υποχρεούνται να αναγράφουν όλα τα συστατικά, οπότε είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πραγματικά τις ουσίες ενός απορρυπαντικού… και τον τρόπο που επηρεάζει την υγεία μας βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
- Αποφύγετε τα καθαριστικά σπρέυ όσο είναι δυνατόν. Εάν δεν είναι εφικτό, ψεκάστε καλύτερα πάνω σε ένα πανί πρώτα για να μειώσετε τον αριθμό των εισπνεόμενων μικροσκοπικών σταγονιδίων.
- Χρησιμοποιείτε πανάκια με μικροΐνες ή υφάσματα με μικροΐνες και νερό για το ξεσκόνισμα.
Η σκοτεινή πλευρά των χημικών απορρυπαντικών!
Η μελέτη που συνδέει τη χρήση απορρυπαντικών με την πνευμονική βλάβη δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους. Υπάρχουν όμως πολλές μελέτες που αναφέρονται στον τρόπο που τα επιβλαβή απορρυπαντικά επηρεάζουν τον οργανισμό μας. Ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένους από τους τρόπους με τους οποίους τα τοξικά προϊόντα καθαρισμού βλάπτουν τον οργανισμό μας.
Διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε τις διαταραχές που προκύπτουν σε ένα πολύ αποστειρωμένο περιβάλλον μελετώντας δύο ομάδες πειραματόζωων: η πρώτη ομάδα τρεφόταν με ουσίες «χωρίς μικρόβια» και δεν ανέπτυξαν βακτηρίδια στο έντερο, ενώ η δεύτερη ομάδα εκτίθετο κανονικά σε καλά και κακά βακτηρίδια. Η πρώτη ομάδα ανέπτυξε πολύ υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής στην περιοχή του παχέος εντέρου και του πνεύμονα σε σύγκριση με τη δεύτερη ομάδα.
Η πρώτη ομάδα ανέπτυξε επίσης συμπτώματα παρόμοια με αυτής της ελκώδους κολίτιδας και του άσθματος. Τα καλά νέα είναι ότι όταν τα ποντίκια χωρίς μικρόβια εκτέθηκαν σε κανονικές ποσότητες βακτηρίων δύο εβδομάδες μετά τη γέννησή τους, η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος εξισορροπήθηκε και οι φλεγμονές θεραπεύθηκαν. (3)
Ρύπανση που μολύνει τους πνεύμονες.
Μπορεί να φαίνεται αδύνατον, αλλά η χρήση τοξικών απορρυπαντικών δημιουργεί επικίνδυνες συνθήκες ατμόσφαιρας μέσα στο σπίτι. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, τα οικιακά προϊόντα καθαρισμού συχνά περιέχουν υψηλά επίπεδα πτητικών οργανικών ενώσεων, γνωστών και ως ΠΟΕ.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι αυτά τα καθαριστικά περιέχουν συχνά αιθέρες γλυκόλης, οι οποίοι θεωρούνται ρύποι τοξικών αερίων. Τα τερπένια είναι επίσης κάποιες άλλες χημικές ουσίες που κρύβονται στα καθαριστικά και εύκολα αντιδρούν με πολύ λεπτά σωματίδια και φορμαλδεΰδη δημιουργώντας όζον που καταστρέφει το πνεύμονα. (4)
Το λιμονένιο και η λιναοόλη είναι επίσης δύο συνθετικές χημικές ουσίες τερπενίου που χρησιμοποιούνται συχνά σε προϊόντα με άρωμα εσπεριδοειδών. (5)
Παιδική ρινίτιδα.
Σύμφωνα με μελέτες η συχνή χρήση προϊόντων καθαρισμού αύξησε την πιθανότητα παιδικής ρινίτιδας 97 τοις εκατό.
Τα συμπτώματα της ρινίτιδας επιδεινώνονταν με την αύξηση της συνολικής χημικής επιβάρυνσης. (6)
Άσθμα
Είναι γνωστό ότι εκείνοι που ασχολούνται επαγγελματικά με τον καθαρισμό έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άσθματος. Μια πρόσφατη μελέτη απέδειξε ότι αυτό μπορεί να συμβεί και στο σπίτι. Σύμφωνα με τη μελέτη τα ακόλουθα προϊόντα ενδεχομένως να προκαλέσουν συμπτώματα άσθματος
- Καθαριστικά σπρέι
- Χλωρίνη
- Άλλα απολυμαντικά
Τι προκαλεί αυτές τις πνευμονικές παθήσεις; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσε να είναι μια επίδραση ευαισθητοποίησης ή/και οι ερεθιστικές ιδιότητες των συστατικών. (7)
Επίσης, άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι τα συνθετικά αρώματα που προκαλούν σφίξιμο στο στήθος, συριγμό και άλλες αναπνευστικές ασθένειες. (8)
Δερματίτιδα.
Δυστυχώς, τα συστατικά που προκαλούν δερματίτιδα είναι κοινά σε καθαριστικά και προϊόντα πλυντηρίου, όπως η επικίνδυνη μεθυλισοθειαζολινόνη. Και το κακό είναι ότι αυτό το συστατικό υπάρχει συχνά σε προϊόντα καθαρισμού που διατίθενται ως «οικολογικά». (9, 10)
Δηλητηριώδη αέρια.
Συχνά ο τρόπος που αναμιγνύουμε τα καθαριστικά είναι επικίνδυνος. Οι κίνδυνοι του λευκαντικού δεν είναι μόνο κάποια αναπνευστικά προβλήματα. Ένα συνηθισμένο λάθος είναι η ανάμειξη χλωρίνης με καθαριστικά που περιέχουν αμμωνία.
Αυτό δημιουργεί το λεγόμενο «αέριο χλωραμίνης». Πράγματι, το Παιδικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας προειδοποιεί ότι μερικές, μόνο, εισπνοές αυτού του χημικού μείγματος μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα, όπως: (11)
- Ερεθισμό των ματιών, της μύτης, του λαιμού και των αεραγωγών
- Δακρύρροια
- Ρινίτιδα
- Πονόλαιμο
- Βήχα
- Βάρος στο στήθος
Η ανάμειξη λευκαντικού χλωρίου με άλλα καθαριστικά που έχουν βάση διάφορα οξέα δημιουργεί επίσης αέριο χλώριο, ένα άλλο ερεθιστικό που προκαλεί πιο σοβαρά και μακροχρόνια προβλήματα από την χλωραμίνη. Ακόμα και η ανάμειξη λευκού ξιδιού με λευκαντικό θα μπορούσε να δημιουργήσει αυτό το επικίνδυνο αέριο, μαζί με οξέα που υπάρχουν σε διάφορα οικιακά απορρυπαντικά.
Περισσότερα τοξικά μείγματα.
Η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία προειδοποιεί ότι ακόμη και τα φυσικά αρώματα όπως των εσπεριδοειδών ενδεχομένως να αντιδράσουν, δημιουργώντας επικίνδυνες συνθήκες ατμόσφαιρας σε εσωτερικό χώρο.
Εάν τα επίπεδα του όζοντος είναι υψηλά μέσα στο σπίτι, τα συστατικά, ιδιαίτερα οι φυσικές και συνθετικές μορφές εσπεριδοειδών, αντιδρούν δημιουργώντας φορμαλδεΰδη, έναν γνωστό καρκινογόνο παράγοντα. Παράλληλα, δημιουργούνται τοξικά μικροσωματίδια, τα οποία επικάθονται στους πνεύμονες.
Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Πνευμονολογική Εταιρεία, το όζον μπορεί να επιδεινώσει το άσθμα και άλλες ασθένειες των πνευμόνων ενώ τα λεπτά σωματίδια μπορούν όχι μόνο να επιδεινώσουν το άσθμα αλλά και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. (12)
Πώς να καθαρίσουμε το σπίτι μας με μεγαλύτερη ασφάλεια!
Ας δούμε πώς μπορούμε να βρούμε ασφαλέστερες λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των ειδικών:
- Δεν χρειαζόμαστε βιομηχανικά απορρυπαντικά για να καθαρίσουμε αποτελεσματικά το σπίτι μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λευκό ξύδι, μαγειρική σόδα και πράσινο σαπούνι. Εάν χρειαζόμαστε πιο ισχυρά καθαριστικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αιθέρια έλαια με αντιμικροβιακές ιδιότητες, αφού βεβαιωθούμε ότι είναι ασφαλή για τα κατοικίδιά μας.
- Εάν έχουμε αμφιβολίες για τα προϊόντα, καλύτερα να επιλέξουμε εκείνα που δεν έχουν αρώματα.
- Εάν χρησιμοποιήσουμε αιθέρια έλαια, καλύτερα να αποφύγουμε τη χρήση σε ημέρες με υψηλά επίπεδα όζοντος.
- Ας αποφύγουμε το αντιβακτηριακό σαπούνι, αλλά και της δραστικής ουσίας triclosan και εκείνων των ουσιών που αντικαθιστούν το triclosan.
- Καλύτερα να μην εμπιστευόμαστε απόλυτα τα «οικολογικά» καθαριστικά. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, πολλά οικολογικά απορρυπαντικά περιείχαν καρκινογόνες ουσίες, τοξικά αρώματα (13, 14).
Ανακεφαλαίωση σχετικά με τους ασφαλείς τρόπους καθαρισμού!
-
- Το 2018, νορβηγοί ερευνητές δημοσίευσαν μια πρώτη μελέτη που συνδέει τη μακροχρόνια έκθεση σε προϊόντα καθαρισμού με σημαντικές πνευμονικές διαταραχές.
- Ο καθαρισμός του σπιτιού, ακόμη και μία φορά την εβδομάδα προκάλεσε διαταραχή της πνευμονικής λειτουργίας.
- Άτομα που καθαρίζουν τακτικά (όπως επαγγελματίες του χώρου καθαρισμού) αντιμετώπισαν προβλήματα της πνευμονικής τους λειτουργίας, η οποία ισοδυναμούσε με κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων ημερησίως για 10 έως 20 χρόνια.
- Η βλάβη θεωρείται ότι προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα και τους αεραγωγούς, προκαλώντας χρόνιες φλεγμονές.
- Δεκάδες άλλες μελέτες συνδέουν τα κοινά οικιακά προϊόντα καθαρισμού με άσθμα, δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, αυτοάνοσες ασθένειες, καρκίνο και άλλα νοσήματα.
- Ενδεικτικά μπορούμε να χρησιμοποιούμε ύφασμα από μικροΐνες και νερό με άλλα φυσικά καθαριστικά όπως πράσινο σαπούνι, λευκό ξίδι και μαγειρική σόδα.
- Ορισμένα αιθέρια έλαια διαθέτουν αντιβακτηριακές και αντιικές ιδιότητες. Μπορούμε να επιλέξουμε έλαια ασφαλή για τα κατοικίδια και τα παιδιά χωρίς παρενέργειες σε συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις.
Άλλη μια φορά η φύση προνοεί και μας βοηθά να διατηρήσουμε το σπίτι μας, το σώμα μας και το περιβάλλον μας υγιεινά καθαρά!
Κείμενο – Απόδοση, Λ.Τ.
