Πριν από δύο χρόνια, δημοσιεύθηκε ένα άρθρο σχετικά με επαναστατική αλλαγή στην φροντίδα των ηλικιωμένων που θα μπορούσε να φέρει ένα τέλος στους οίκους ευγηρίας. Ήταν πραγματικά ενθαρρυντική η θέση ενός οργανισμού που αντιμετωπίζει με χρυσή τρυφερότητα τα χρυσά χρόνια των ηλικιωμένων, πέραν του γεγονότος ότι και τα παιδιά έχουν ανάγκη να βρίσκονται κοντά στους ηλικιωμένους γονείς τους.
Αυτός είναι και ο λόγος που ραγίζει η καρδιά μας όταν ακούμε για την απληστία ορισμένων παιδιών που κυριολεκτικά επωφελούνται οικονομικά από την άνοια που προσβάλλει τους ηλικιωμένους γονείς τους. Σε πολλές περιπτώσεις, τα ενήλικα παιδιά μπορεί να καθοδηγήσουν τον ηλικιωμένο πατέρα ή τη μητέρα ώστε να πιστέψει ότι τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για ανακαίνιση του σπιτιού, με σκοπό να φιλοξενήσει τον ηλικιωμένο γονέα.
Εντούτοις, χωρίς καμία προειδοποίηση, χωρίς να τους έχουν μιλήσει καν – εάν τα παιδιά είχαν πραγματικά την πρόθεση να το κάνουν – αλλάζουν την απόφασή τους και εγκαταλείπουν τους γονείς σε έναν οίκο ευγηρίας. Σε κάθε περίπτωση, αυτή είναι μια μορφή κακοποίησης, για την οποία δεν έχουν γίνει και πολλές αναφορές…
Τι είναι η κακοποίηση των ηλικιωμένων
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, το 15,7% των ατόμων ηλικίας από 60 ετών και άνω είναι θύματα κακοποίησης. [1] Αυτή η μορφή κακοποίησης συχνά ορίζεται ως εξής: [2]
«Οποιαδήποτε πράξη, ή έλλειψη δράσης, που βλάπτει έναν γηραιότερο, ή οδηγεί σε επιπτώσεις που ενδεχομένως να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία ή την ευημερία αυτού, μέσα σε μια σχέση όπου υπάρχει η προσδοκία εμπιστοσύνης».
Η κακοποίηση μπορεί να συμβεί οπουδήποτε…, ακόμη και σε φαινομενικά χαρούμενα σπίτια, κοινοτικά κέντρα, νοσοκομεία και άλλους οργανισμούς. Συνήθως, ακούμε περιπτώσεις που οι αυτουργοί είναι είτε ιδιοκτήτης οίκου ευγηρίας, είτε φορέας παροχής φροντίδας, ή άλλα πρόσωπα σε θέσεις εξουσίας. Κι όμως, μπορεί να συμβεί ακόμη και με φίλους, ή με την ίδια την οικογένεια.
Υπάρχουν πολλοί τύποι κακοποίησης, όπως:
- Φυσική
- Συναισθηματική ή ψυχολογική
- Σεξουαλική
- Παραμέληση
Ωστόσο, είναι εύκολο να διαφύγουν την προσοχή μας περιπτώσεις οικονομικής κακοποίησης ηλικιωμένων. Η οικονομική κακοποίηση ηλικιωμένων αφορά την κατάχρηση κεφαλαίων και περιουσιακών στοιχείων χωρίς την πλήρη γνώση ή συγκατάθεση των ηλικιωμένων, ιδίως όταν δεν είναι προς το συμφέρον τους.[2]
Προσοχή: Παραδείγματα κακοποίησης ηλικιωμένων.
Σε περιπτώσεις όπου ένας γονέας έχει διαγνωστεί με νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας, τα μέλη της οικογένειας μπορούν να προσπαθήσουν να οδηγήσουν τη μητέρα ή τον πατέρα σε οικονομικές συναλλαγές, όπως μεταφορά χρημάτων, για διάφορους λόγους. Η κατάσταση αυτή μπορεί εύκολα να κλιμακωθεί. Το πρόσωπο αυτό όχι μόνο εκμεταλλεύεται κάποιον που δεν είναι διανοητικά υγιής, αλλά μπορεί να τον εξαναγκάσει να πιστέψει ότι άλλα μέλη της οικογένειας προσπαθούν να «επωφεληθούν».
Οι ηλικιωμένοι επίσης συνήθως πέφτουν θύματα απάτης μέσω διαδικτύου ή τηλεφώνου. Λαμβάνουν κλήσεις από αγνώστους που ισχυρίζονται ότι είναι εφοριακοί, ή κρατικοί υπάλληλοι και ζητούν προσωπικά δεδομένα. Οι ηλικιωμένοι φοβούνται, παθαίνουν σύγχυση και μοιράζονται προσωπικά δεδομένα που θα εξαφανίσουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
«Ακούω παρόμοιες ιστορίες συνέχεια, όπου τα παιδιά λένε, «μαμά, θα σου χτίσουμε έναν ξενώνα στην αυλή για να μετακομίσεις κι εμείς θα μετακομίσουμε στο πατρικό σπίτι», και αφού γίνει αυτό την επόμενη στιγμή λένε: «Ω, στην ουσία πουλάμε το σπίτι και η μαμά μένει στο δρόμο». Οπότε, η μαμά είτε καταλήγει άστεγη, είτε μπαίνει σε… οίκο ευγηρίας. Είναι πολύ εύκολο – δεν είναι δύσκολο να γίνει. Μόλις τα παιδιά αποκτήσουν πληρεξούσιο, έχουν τη νομική δυνατότητα να κάνουν ό,τι θέλουν με τους γονείς τους.» [3]
Σημάδια κακοποίησης ηλικιωμένων που πρέπει να γνωρίζουμε!
Μπορεί να είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε, αλλά ορισμένα σημάδια κακοποίησης ηλικιωμένων μπορεί να είναι τα εξής: [2]
- Αλλαγές στη διάθεση (φόβος, κατάθλιψη, άγχος)
- Αλλαγές στη συμπεριφορά (αποστασιοποίηση, κοινωνική απόσυρση)
- Μεταβολές στις συνθήκες διαβίωσης (άτομα που εξαναγκάζονται να μετακομίσουν, ή μπαίνουν σε οίκο ευγηρίας)
- Παραμέληση (κακή υγιεινή, απώλεια γευμάτων, βρώμικα ρούχα)
- Φυσική βλάβη (ανεξήγητοι μώλωπες, κοψίματα ή άλλοι τραυματισμοί)
- Αδυναμία πληρωμής λογαριασμών ή ασυνήθιστων τραπεζικών αναλήψεων
Ελπίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ποτέ, αλλά εάν έχετε υπόνοιες ότι κάποιος στην οικογένειά σας προβαίνει σε κακοποίηση ηλικιωμένων, είτε οικονομική, είτε άλλου τύπου, μπορείτε να επικοινωνήσετε με ειδικούς κρατικούς φορείς: [4]
- Αναγνώριση: Η υποψία κακοποίησης ενδέχεται να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου. Οπότε, σημαντική είναι η συγκέντρωση και η τεκμηρίωση αποδεικτικών στοιχείων.
- Περιορισμοί: Ο φόβος των αντιποίνων, η διακοπή υποστήριξης του φροντιστή και η παραβίαση της εμπιστευτικότητας δημιουργούν περιορισμούς στην αναζήτηση βοήθειας.
- Έκτακτη ανάγκη: Να γίνει αξιολόγηση των άμεσων αναγκών και του πιθανού κινδύνου σωματικής βλάβης.
- Έλεγχος: Αξιολογήστε τη φυσική, συναισθηματική και ψυχική ικανότητα του ατόμου για να το βοηθήσετε.
- Βοήθεια: Ενημερώστε το άτομο σχετικά με τα δικαιώματά του και τους διαθέσιμους πόρους. Βοηθήστε με την κατάρτιση σχεδίου ασφάλειας.
- Δραστηριοποίηση: Ζητήστε βοήθεια από άλλους επαγγελματίες ή συμβουλευτείτε ειδικούς ψυχολόγους.
Οι γονείς μας μάς έδωσαν ζωή, έτσι κι εμείς πρέπει να προνοήσουμε για την ευημερία τους και να τους φροντίσουμε όσο μπορούμε!
Κείμενο – Απόδοση, Λ.Τ.
