Μήπως υποφέρετε από κόπωση επινεφριδίων και δεν το γνωρίζετε; Είναι μια κατάσταση γνωστή και ως επινεφριδιακή κόπωση και μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα υγείας.
Σύμφωνα με τον James Wilson (συγγραφέα του «Επινεφριδιακή κόπωση: το σύνδρομο άγχους του 21ου αιώνα»), το χρόνιο άγχος και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να αναρρώνει από σωματικό, ψυχικό ή συναισθηματικό άγχος.
Τα συμπτώματα επινεφριδιακής κόπωσης μοιάζουν πολλές φορές με άλλες διαταραχές. Συνήθως τα συμπτώματα περιλαμβάνουν υπερβολική κόπωση, ομίχλη του εγκεφάλου, αύξηση βάρους, αντίσταση στην ινσουλίνη κ.λ.π. Μπορεί η απλή κόπωση να μην είναι απαραίτητα ενδεικτική και οι εξετάσεις δεν είναι πάντα απλές∙ ενδείξεις υψηλών επίπεδων κορτιζόλης στο σάλιο συσχετίζονται με μειωμένη ανοσολογική λειτουργία, υπέρταση, ταχυπαλμία, καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά. (1) Πολλές φορές συνδυασμός αυτών των συμπτωμάτων υποδηλώνει την εμφάνιση επινεφριδιακής κόπωσης.
Ενδεχομένως η επινεφριδιακή κόπωση να οφείλεται σε παχυσαρκία και χαμηλά ενεργειακά επίπεδα. Ευτυχώς, υπάρχουν 3 βήματα που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε την επινεφριδιακή κόπωση: ειδική διατροφή, συμπληρώματα διατροφής και μείωση του άγχους
Τι είναι η επινεφριδιακή κόπωση;
Ο σχετικά νέος όρος, «επινεφριδιακή κόπωση», προτάθηκε ως όρος το 1998 από τον Dr. James L. Wilson, ως μια κατάσταση υπερδιέγερσης των επινεφριδίων λόγω χρόνιου στρες, η οποία οδηγεί σε διαταραχές των επιπέδων κορτιζόλης (ορμόνης στρες). Επίσης άτομα που πάσχουν από κόπωση των επινεφριδίων συχνά στερούνται DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνη), την «ορμόνη γονέα», υπεύθυνη για την παραγωγή άλλων απαραίτητων ορμονών.
Σήμερα δεν υπάρχει επίσημη διάγνωση για κόπωση των επινεφριδίων, αλλά θεωρείται μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται εύκολα. Γενικά οι πάσχοντες θεωρείται ότι έχουν φυσιολογική ενδοκρινική λειτουργία ή ολική ενδοκρινική ανεπάρκεια, όπως αυτή που παρατηρείται στο σύνδρομο Cushing ή στην επινεφριδιακή ανεπάρκεια/ασθένεια Addison. (2)
Κατά τον Δρ. Wilson η εξέλιξη κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι η εξής: ξυπνάμε και δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε χωρίς καφεΐνη, η ενέργειά μας αυξομειώνεται ανά 3-4 ώρες και στις 11 το βράδυ κορυφώνεται. (3)
Πόση αλήθεια υπάρχει στην κόπωση επινεφριδίων;
Φαίνεται ότι είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς τη συμπτωματολογία από τη διάγνωση. Σύμφωνα με το άρθρο «Η κόπωση των επινεφριδίων δεν υπάρχει: μια συστηματική ανασκόπηση», τα αποτελέσματα είναι διφορούμενα και δεν αποδεικνύουν τη νόσο, ούτε υπάρχουν διαγνωστικά κριτήρια που να οδηγούν σε θεραπεία. (4)
Η θεραπεία για την κόπωση των επινεφριδίων συνίσταται κυρίως σε μια ισορροπημένη διατροφή και τρόπο ζωής.
Η ιατρική κοινότητα προβληματίζεται, ενώ οργανισμοί υγείας θεωρούν ότι αυτό οφείλεται σε εκείνους που επωφελούνται από «ακριβές» μεθόδους θεραπείας, ενώ (εσφαλμένα) υπενθυμίζουν ότι δεν υπάρχει ρύθμιση των συμπληρωμάτων από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA). (5)
Οι οργανισμοί ανησυχούν (6) θεωρώντας ότι το χρόνιο στρες δεν προκαλεί κόπωση των επινεφριδίων.
Ωστόσο, ο συντάκτης του άρθρου, ως γιατρός έχει προσωπική εμπειρία μέσα από χρόνια πρακτικής στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και θωρεί ότι η κόπωση επινεφριδίων έχει πολλές επιπλοκές. Επιπλέον, η θεραπεία, πάντοτε σε συνεργασία με ειδικό γιατρό, είναι σχετικά μη επεμβατική και είναι επωφελής για την υγεία μας, ανεξάρτητα από τη διάγνωση.
Τι είναι τα επινεφρίδια;
Τα επινεφρίδια είναι δύο μικρά σε μέγεθος όργανα, βρίσκονται πάνω από τα νεφρά και αποτελούν μέρος του ενδοκρινικού συστήματος. Επίσης γνωστοί ως επινεφριδιακοί αδένες, συνδέονται με την παραγωγή 50 ορμονών και πλέον που ρυθμίζουν σχεδόν κάθε απαραίτητη σωματική λειτουργία. Τα επινεφρίδια συνεργάζονται με τον υποθάλαμο και την υπόφυση σε ένα σύστημα γνωστό ως άξονας υποθάλαμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (άξονας ΗΡΑ) (7).
Τα επινεφρίδια συνδέονται με τη διαδικασία αύξησης της κορτιζόλης καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας, μας βοηθούν να ξυπνήσουμε, ενώ η μείωση της ορμόνης αυτής μας βοηθά να κοιμόμαστε το βράδυ. Ωστόσο, αυτή η ισορροπία διαταράσσεται όταν υποφέρουμε από χρόνια στρες.
Τα επινεφρίδια έχουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο που ανταποκρινόμαστε στο στρες. Το μυαλό καταγράφει μια απειλή, συναισθηματική, ψυχική σωματική. Τα επινεφρίδια απελευθερώνουν κορτιζόλη και αδρεναλίνη για αντιμετωπίσουμε την απειλή (ανταπόκριση πάλης, φυγής), και οδηγούν το αίμα στον εγκέφαλο, την καρδιά και τους μύες. Ο φλοιός των επινεφριδίων απελευθερώνει κορτικοστεροειδή για να επιβραδύνει διαδικασίες όπως η πέψη, η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος και άλλες λειτουργίες που δεν είναι απαραίτητες για την άμεση επιβίωση.
Τα επινεφρίδια είναι επίσης απαραίτητα για την εξισορρόπηση ορμονών, όπως:
Τα γλυκοκορτικοειδή – ορμόνες που εξισορροπούν το σάκχαρο αίματος, βοηθούν στον μεταβολισμό της ενέργειας και των τροφίμων, ανακουφίζουν από το άγχος και διαχειρίζονται την ανοσολογική αντίδραση (κορτιζόλη).
Ορυκτο-κορτικοειδή – ορμόνες που ρυθμίζουν την πίεση, διαχειρίζονται το επίπεδο ενυδάτωσης του αίματος και διατηρούν την υγεία του αίματος εξισορροπώντας το αλάτι και το νερό (π.χ. αλδοστερόνη).
Σεξουαλικές ορμόνες – οιστρογόνα και τεστοστερόνη.
Αδρεναλίνη/επινεφρίνη – ορμόνες που επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς, βοηθούν την κυκλοφορία του αίματος και μετατρέπουν το γλυκογόνο σε γλυκόζη στο ήπαρ.
Διαβάστε επίσης: 7 Τρόποι για να Εξισορροπήσετε τις Ορμόνες σας με Φυσικό Τρόπο!
Ποια είναι τα αίτια της κόπωσης των επινεφριδίων;
Μερικές φορές θεωρείται εσφαλμένα ως αυτοάνοση διαταραχή, διότι μιμείται συμπτώματα άλλων ασθενειών. Οι ειδικοί θεωρούν ότι τα αίτια είναι τα εξής:
- Τραυματικές εμπειρίες, όπως θάνατος αγαπημένων προσώπων, διαζύγιο, εγχείρηση.
- Έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες και ρύπανση
- Χρόνιο στρες.
- Αρνητικές σκέψεις και συναισθηματικά τραύματα
- Έλλειψη ύπνου
- Κακή διατροφή και έλλειψη άσκησης
- Χρόνιος πόνος (8)
- Ευαισθησία σε τρόφιμα
- Χειρουργείο
- Αντίδραση σε διεγερτικά
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα (9)
Μπορεί το άγχος να προκαλέσει κόπωση; Ναι, μπορεί, σε κάθε περίπτωση. (10) Σύμφωνα με μελέτες, σπουδαστές που διαγνώστηκαν με χρόνιο σύνδρομο κόπωσης είχαν «αλλοιώσεις στην επινεφριδιακή λειτουργία», (11) ενώ δεν είναι μόνο η ποσότητα, αλλά και η ποιότητα του ύπνου που επηρεάζει τα φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης, όταν είμαστε αγχωμένοι. (12) Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να παίξει ρόλο στην κόπωση των επινεφριδίων. (13)
Οι ασθενείς με συμπτώματα διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο της νόσου, καθώς εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερο βαθμό χρόνιου στρες». (14)
Σύμφωνα με μελέτες ο δυτικός τρόπος ζωής, η ρύπανση, η διατροφή και το κάπνισμα δυσχεραίνουν την κατάσταση, γεγονός που μας οδηγεί στα – παραμελημένα – οφέλη που προσφέρει η κινέζικη ιατρική. (15)
Είναι περίεργο που άτομα που πάσχουν από υποβέλτιστη κατάσταση υγείας (SHS) εκδηλώνουν παρόμοια συμπτώματα με την κόπωση των επινεφριδίων. Στην πραγματικότητα, εκείνοι που πάσχουν από SHS έχουν “σημαντικά υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης”, οπότε επιβεβαιώνεται η συσχέτιση άγχους και SHS. (16)
Σύμφωνα με μελέτες, τα σοβαρά συμπτώματα κόπωσης επινεφριδίων μπορεί στην ουσία να είναι η νόσος του Addison. Αυτή η ασθένεια εμφανίζεται όταν τα επινεφρίδια δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες κορτιζόλης, λόγω αυτοάνοσου, ή βλάβης στα επινεφρίδια ή στους αδένες της υπόφυσης. Η νόσος του Addison χαρακτηρίζεται από ανεξήγητη απώλεια βάρους. Οι γιατροί αναφέρουν ότι όσοι έχουν συμπτώματα όπως υπερχρωματισμό, σοβαρή κόπωση, ανεξήγητη απώλεια βάρους, σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα, ζάλη/λιποθυμία, πόνο στους μύες ή στις αρθρώσεις, να συμβουλευθούν τον γιατρό τους.
Συμπτώματα κόπωσης επινεφριδίων.
Τα συμπτώματα κόπωσης των επινεφριδίων περιλαμβάνουν: (17)
- Αυτοάνοσες καταστάσεις.
- Χρόνια κόπωση
- Ομίχλη του εγκεφάλου
- Απώλεια μαλλιών
- Ανισορροπία ορμονών
- Εξασθενημένη αντίδραση στο στρες
- Αντοχή στην ινσουλίνη
- Εξάψεις
- Μειωμένη λίμπιντο
- Κακή διάθεση και ευερεθιστότητα
- Κατάθλιψη
- Μυϊκή ή οστική απώλεια
- Δερματικές παθήσεις
- Διαταραχές ύπνου
- Αύξηση βάρους
Όπως βλέπουμε υπάρχουν συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με άλλες υποκείμενες διαταραχές. Ωστόσο, οι τρόποι αντιμετώπισης είναι κοινοί για αυτές τις καταστάσεις και ωφελούν γενικά την υγεία μας. Ας δούμε κάποιους φυσικούς τρόπους αντιμετώπισης της κόπωσης επινεφριδίων:
3 Βήματα αντιμετώπισης της κόπωσης επινεφριδίων.
Οι τρόποι αυτοί αφορούν μείωση του στρες, αποβολή τοξινών, θετικές σκέψεις, ισορροπημένη διατροφή.
- Ακολουθήστε ισορροπημένη διατροφή.
Πολλά τρόφιμα βοηθούν στη σωστή λειτουργία των επινεφριδίων, αλλά καλύτερα, σε πρώτη φάση, να απομακρύνει κανείς τοξίνες ή χημικές ουσίες που ίσως βρίσκονται στο περιβάλλον.
Τρόφιμα που πρέπει να αποφύγουμε:
Καφεΐνη: Ίσως επηρεάσει τον κύκλο του ύπνου, επιδρώντας στην αποκατάσταση των επινεφριδίων. Αν δεν μπορείτε να την αποφύγετε, περιορίστε την πρόσληψη του καφέ.
Ζάχαρη και γλυκαντικά: Αποφεύγουμε σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης και τεχνητά γλυκαντικά, ζαχαρούχα τρόφιμα, δημητριακά, γλυκά κ.λπ. Καταναλώστε βιολογικό μέλι ή stevia ως εναλλακτική.
Υδατάνθρακες: Η φλεγμονή που προκαλούν επηρεάζει σημαντικά εκείνους που πάσχουν από επινεφριδιακή κόπωση.
Επεξεργασμένα και κατεψυγμένα τρόφιμα: Ο φούρνος μικροκυμάτων κρύβει κινδύνους, ενώ τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν πολλά συντηρητικά που βλάπτουν το πεπτικό σύστημα. Προτιμήστε το σπιτικό φαγητό.
Επεξεργασμένα κρέατα: Η υπερβολική πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες. Προτιμήστε μοσχάρι, κοτόπουλο ή γαλοπούλα ελεύθερης βοσκής και περιορίστε την κατανάλωση κρέατος.
Υδρογονωμένα έλαια: Τα φυτικά έλαια όπως η σόγια και το καλαμπόκι ίσως προκαλέσουν φλεγμονή στα επινεφρίδια. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε καλά λίπη όπως λάδι καρύδας, ελαιόλαδο, βιολογικό βούτυρο κ.α..
Κορυφαίες επιλογές τροφών είναι οι εξής:
- Καρύδα
- Ελιές
- Αβοκάντο και υγιή λίπη
- Λαχανικά
- Λιπαρά ψάρια (π.χ. άγριος σολομός)
- Κοτόπουλο και γαλοπούλα ελεύθερης βοσκής
- Ζωμός οστών
- Ξηροί καρποί, καρύδια και αμύγδαλα
- Σπόροι, όπως της κολοκύθας, η τσάι και τίλιο
- Kelp και φύκια
- Αλάτι Ιμαλαΐων
- Ζυμωμένα τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά
- Chaga και θεραπευτικά μανιτάρια cordyceps
Αυτά τα τρόφιμα βοηθούν στην αντιμετώπιση της κόπωσης των επινεφριδίων, επειδή είναι θρεπτικά, χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και έχουν υγιή λίπη και φυτικές ίνες.
- Πρόσληψη συμπληρωμάτων και βοτάνων.
Ενδεχομένως να χρειαστεί πρόσληψη διατροφικών συμπληρωμάτων με βιταμίνες και μέταλλα. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα βότανα, μπαχαρικά και αιθέρια έλαια που βοηθούν στην αντιμετώπιση της κόπωσης των επινεφριδίων.
Ανταπτογόνα βότανα όπως ashwagandha, rhodiola rosea, schisandra και ιερός βασιλικός: σύμφωνα με έρευνες μειώνουν τα επίπεδα κορτιζόλης και βοηθούν το σώμα να αντιμετωπίσει το στρες (18, 19, 20).
Γλυκόριζα: Αυτό το μπαχαρικό διατίθεται σε μορφή εκχυλίσματος και βοηθά στην αύξηση της DHEA (21), αλλά έχει παρενέργειες. (22) Οι εγκυμονούσες και όσοι πάσχουν από προβλήματα καρδιάς, ήπατος ή νεφρών πρέπει να αποφεύγουν τη γλυκόριζα, ενώ δεν πρέπει να καταναλώνεται πάνω από 4 συνεχόμενες εβδομάδες. (23)
Ιχθυέλαιο (EPA/DHA): Τα οφέλη είναι πολλά και περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση συμπτωμάτων και επιπλοκών, όπως διαβήτη, διανοητική δυσλειτουργία, αρθρίτιδα, διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, δερματικά προβλήματα, αύξηση βάρους και άγχος/κατάθλιψη.
Μαγνήσιο: Για κάποιο χρονικό διάστημα, το μαγνήσιο εθεωρείτο απαραίτητο για την καταπολέμηση της κόπωσης επινεφριδίων (24) Ενώ οι μηχανισμοί λειτουργίας δεν έχουν αποσαφηνιστεί, ίσως η πρόσληψη μαγνησίου βοηθήσει.
Σύμπλεγμα βιταμίνης B: Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 ίσως σχετίζεται με στρες στον φλοιό των επινεφριδίων σε ζώα, (25) ενώ η βιταμίνη B5 είναι ανεπαρκής σε όσους πάσχουν από κόπωση επινεφριδίων. Οπότε, δοκιμάστε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Βιταμίνη C: H βιταμίνη C ελαχιστοποιεί την επίδραση του στρες και μειώνει τον χρόνο ανάκτησης από στρεσογόνες καταστάσεις. (26)
Βιταμίνη D: Η βιταμίνη D επιδρά θετικά και σε άλλες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κόπωσης επινεφριδίων και άλλων ασθενειών. (27)
Σελήνιο: Μελέτες σε πειραματόζωα δείχνουν ότι η έλλειψη σεληνίου επηρεάζει αρνητικά την επινεφριδιακή λειτουργία. (28)
Έλαιο λεβάντας: Σύμφωνα με μελέτες η λεβάντα καταπραΰνει από το στρες, (29) ενώ η εισπνοή της μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης. (30a, 30b)
Έλαιο δενδρολίβανου: Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου (μαζί με λεβάντα) βοηθά στη των επιπέδων κορτιζόλης και οξειδωτικού στρες στα κύτταρα. (31)
- Μειώστε το στρες της κόπωσης επινεφριδίων.
Το πιο σημαντικό είναι να χαλαρώσουμε και να απομακρύνουμε το στρες. Ας προσέξουμε τι μας λέει το σώμα μας!
- Ξεκουραστείτε όταν αισθάνεστε κουρασμένοι.
- Μην κοιμάστε λιγότερο από 8-10 ώρες κάθε βράδυ.
- Αποφύγετε τα ξενύχτια και, ιδανικά, ξαπλώστε πριν από τις 10 μ.μ.
- Γελάστε, κάντε όμορφα και διασκεδαστικά πράγματα κάθε μέρα.
- Ελαχιστοποιήστε κάθε είδος στρες, στην οικογένεια και τη δουλειά.
- Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή και περιορίστε την καφεΐνη και τη ζάχαρη.
- Κάντε γυμναστική (ακόμη το περπάτημα βοηθάει). Η γιόγκα, ειδικότερα, συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στη μείωση του στρες.
- Αποφύγετε αρνητικούς ανθρώπους.
- Ασχοληθείτε με τον εαυτό σας (κάντε κάτι χαλαρωτικό).
- Συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό για τυχόν τραυματικές εμπειρίες.
Ας δούμε τι είναι η «αυτο-ομιλία». Τα σώματά μας μπορούν να αυτοθεραπευθούν και οι λέξεις επιδρούν στο σώμα μας και την ικανότητά μας να αυτοθεραπευθούμε. Το περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό για την ψυχική μας υγεία.
Ας είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας. Ο εσωτερικός διάλογος και οι κουβέντες μειώνουν τα επίπεδα στρες. (33)
Πότε να πάμε στον ενδοκρινολόγο!
Για να αποφύγετε επικίνδυνες καταστάσεις είναι καλύτερα να συμβουλευθείτε τον ενδοκρινολόγο εάν:
- Εμφανίζετε ένα σύμπτωμα ή συνδυασμό συμπτωμάτων κόπωσης των επινεφριδίων για μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Τα συμπτώματα διαταράσσουν την καθημερινότητά σας.
- Η ισορροπημένη διατροφή δεν έχει βελτιώσει σημαντικά τα συμπτώματα.
- Πάσχετε από αϋπνία ή ξυπνάτε κουρασμένοι.
- Εξάψεις, ή σκούροι λεκέδες στο δέρμα.
- Είστε σε εμμηνόπαυση.
- Έχετε ζαλάδες, ή αδυναμία για πολύ καιρό.
- Συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό εάν δεν γνωρίζατε τι είδους διατροφή να ακολουθήσετε. Προσέξτε τη χορήγηση φαρμάκων και αποφύγετε υπερδοσολογίες (34).
Ειδικές εξετάσεις.
Η πιο συνηθισμένη εξέταση – αν και καμία δεν είναι οριστικοποιημένη – είναι η εξέταση επιπέδων κορτιζόλης με τη λήψη σάλιου. Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν: (35)
- Εξέταση ACTH
- Εξέταση TSH
- Ελεύθερη T3 (FT3)
- Ολική θυροξίνη (TT4)
- Ποσοστό κορτιζόλης / DHEA
- Αναλογία 17-HP / κορτιζόλης
- Δοκιμή νευροδιαβιβαστών
Υπάρχουν επίσης δύο ασφαλείς εξετάσεις που μπορείτε να κάντε στο σπίτι: η πρώτη γίνεται με αντίδραση της ίριδας στο φως και η δεύτερη γίνεται με συσκευή παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης, σε όρθια και ύπτια θέση.
Πώς σχετίζεται η κόπωση επινεφριδίων με την οστεοπόρωση.
Η οστεοπόρωση συχνά οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές. Τα ασυνήθιστα υψηλά ή χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης συσχετίζονται επίσης με τον κίνδυνο απώλειας οστικής μάζας και οστεοπόρωσης. (36, 37, 38)
Ένας πιθανός λόγος είναι τα μεταλλοκορτικοειδή που ρυθμίζονται από την κορτιζόλη και την αλδοστερόνη όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση άγχους. Η διαταραχή της ισορροπίας των μετάλλων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οστικής μάζας. Η βελτίωση της διατροφής βελτιώνει τους παράγοντες κινδύνου.
Κόπωση επινεφριδίων vs. επινεφριδιακής ανεπάρκειας vs. Νόσου Addison vs. Συνδρόμου Cushing.
Ανεπάρκεια επινεφριδίων και νόσος του Addison
Τα συμπτώματα που εντοπίζονται στην ανεπάρκεια δεν απαντώνται στην κόπωση και περιλαμβάνουν πεπτικά προβλήματα, απώλεια βάρους, χαμηλό σάκχαρο, πονοκέφαλο και εφίδρωση (καθώς και τα περισσότερα από τα συμπτώματα της κόπωσης).
Η πρωτογενής επινεφριδιακή ανεπάρκεια, γνωστή ως νόσος του Addison, αφορά βλάβη των επινεφριδίων, τα οποία δεν μπορούν να παράγουν αρκετή κορτιζόλη ή αλδοστερόνη. Ο πιο κοινός τύπος επινεφριδιακής ανεπάρκειας είναι γνωστός ως δευτερογενής ανεπάρκεια των επινεφριδίων και προκύπτει όταν η υπόφυση σταματά να παράγει αδενοκορτικοτροπίνη (ACTH), η οποία διεγείρει τα επινεφρίδια να παράγουν κορτιζόλη. (39)
Οι σκούρες κηλίδες του δέρματος εμφανίζονται συχνότερα στη νόσο του Addison, όχι στη δευτερογενή ανεπάρκεια των επινεφριδίων, η οποία δεν διαγιγνώσκεται γρήγορα επειδή οι ο κόσμος αγνοεί τα συμπτώματα μέχρι να είναι δραστικά προφανή. Τα άτομα με επινεφριδιακή ανεπάρκεια αντιμετωπίζουν σοβαρή κόπωση, κάτι που φαίνεται σε εξετάσεις σάλιου. (40)
Τα άτομα με ανεπάρκεια των επινεφριδίων μπορεί να πάθουν
κρίση εάν δεν προσέξουν τα συμπτώματα. Η κρίση αυτή χαρακτηρίζεται από οξύ πόνο στα πόδια, την πλάτη ή την κοιλιά, έντονο εμετός/διάρροια, αφυδάτωση, υπόταση και η απώλεια συνείδησης.
Ποια είναι η διαφορά της επινεφριδικής ανεπάρκειας από την κόπωση των επινεφριδίων; Συνήθως, η κόπωση των επινεφριδίων διαμορφώνεται από υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης, συχνά σε “λάθος” χρόνο, ενώ η ανεπάρκεια των επινεφριδίων είναι αδυναμία παραγωγής κορτιζόλης. Εντούτοις, η κόπωση των επινεφριδίων μπορεί να είναι και πρόδρομος επινεφριδιακής ανεπάρκειας. (41)
Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι τα άτομα με κόπωση επινεφριδίων συνήθως έχουν επίπεδα κορτιζόλης που πέφτουν σε “κανονικά” επίπεδα αλλά όχι “βέλτιστα”, ενώ οι ασθενείς με επινεφριδιακή ανεπάρκεια έχουν επίπεδα κορτιζόλης σταθερά εκτός φυσιολογικού εύρους. Επιπλέον, οι γιατροί θεωρούν ότι το άγχος δεν είναι βασική αιτία της ανεπάρκειας. (42)
Σύνδρομο Cushing.
Η εξαιρετικά σπάνια ασθένεια του Cushing είναι υπερπαραγωγή κορτιζόλης, που συνήθως πλήττει τις γυναίκες μεταξύ 25-40 ετών. Μερικές φορές οφείλεται σε όγκους, ενώ άλλες φορές μπορεί να είναι ιδιοπαθής. Η νόσος αυτή θεωρείται «ιάσιμη», παρόλο που χρειάζεται επανεξέταση των όγκων, ενώ οι ασθενείς είναι επιρρεπείς σε υπέρταση, ή υψηλή χοληστερόλη. (43)
Τα μοναδικά συμπτώματα περιλαμβάνουν αύξηση βάρους κοιλίας/προσώπου, ανδρική ανικανότητα, διαταραχές περιόδου, αποβολές, υψηλό σάκχαρο, υπέρταση. (44)
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να ανακάμψουμε από την κόπωση επινεφριδίων;
Η πλήρης αποκατάσταση των επινεφριδίων, αν και δεν έχει μελετηθεί, ενδεχομένως να διαρκέσει:
- 6-9 μήνες για ελαφρά κόπωση των επινεφριδίων
- 12-18 μήνες για μέτρια κόπωση
- Έως και 24 μήνες για σοβαρότερες περιπτώσεις.
Η ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση μπορούν να έχουν αποτελέσματα σε μόλις λίγες εβδομάδες!
Προφυλάξεις!
Κάθε νέο διαιτητικό σχήμα ή προσθήκη συμπληρωμάτων πρέπει να εφαρμόζεται υπό την επίβλεψη ενός γιατρού. Γενικά, η εισαγωγή περισσότερων φυτικών τροφών βοηθά.
Να προσέχετε όταν δοκιμάζετε βότανα, μπαχαρικά, συμπληρώματα και αιθέρια έλαια που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της επινεφριδιακής κόπωσης και φροντίστε να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.
Θεραπευτικά Μανιτάρια: Καλύτερα να μην λαμβάνονται από γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και από ασθενείς που πάσχουν από αυτοάνοσες παθήσεις, διαβήτη ή αιμορραγίες, ενώ κάποιες θρεπτικές ουσίες μπορεί να μην απορροφηθούν σωστά. (45)
Ανταπτογόνα βότανα: Πολλοί θεωρούν ότι πρέπει να χρησιμοποιούν τα ανταπτογόνα εκ περιτροπής, ενώ δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται από γυναίκες που θηλάζουν ή είναι σε κατάσταση εγκυμοσύνης.
Το Rhodiola rosea προκαλεί αλλεργία, αϋπνία, ευερεθιστότητα, υπέρταση και πόνο στο στήθος. Μπορεί να αναστείλει την επίδραση ψυχοτρόπων, αντισυλληπτικών, φαρμάκων για διαβήτη και θυρεοειδή, ενώ επηρεάζουν τη συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων.
Το ashwagandha είναι ασφαλές όταν λαμβάνεται βραχυπρόθεσμα. Μεγάλες δόσεις προκαλούν πεπτικές διαταραχές, ναυτία, διάρροια και έμετο. Απαγορεύεται σε διαβητικούς, και σε όσους πάσχουν από διαταραχές στην πίεση, έλκη στομάχου, αυτοάνοσες ασθένειες, διαταραχές του θυρεοειδούς ή επερχόμενη/πρόσφατη χειρουργική επέμβαση.
Ο ιερός βασιλικός μπορεί να λαμβάνεται για έξι εβδομάδες το πολύ, ενώ οι επιπτώσεις σε μακροχρόνια πρόσληψη είναι άγνωστες. Επιπλέον, δεν πρέπει να λαμβάνετε ιερό βασιλικό πριν ή μετά από χειρουργική επέμβαση επειδή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας.
Αιθέρια Έλαια: Αυτά που ενδείκνυνται για τα επινεφρίδια, η λεβάντα και το δενδρολίβανο δεν έχουν ελεγχθεί σε εγκυμονούσες, οπότε δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Το λάδι λεβάντας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με άλλα ηρεμιστικά, αλλά θεωρείται ασφαλές όταν λαμβάνεται από το στόμα (3 σταγόνες κάθε φορά σε νερό).
Το έλαιο δεντρολίβανου δεν πρέπει να λαμβάνεται δια στόματος, καθώς μπορεί να προκαλέσει εμετό και σπασμούς. Μπορείτε να το εισπνεύσετε ή να το χρησιμοποιήσετε τοπικά σε αραίωση 50:50 με ένα βασικό έλαιο.
Ανακεφαλαιώνοντας…
-
- Η κόπωση των επινεφριδίων είναι μια αμφιλεγόμενη κατάσταση, την οποία επεξεργάστηκε ο Dr. James L. Wilson στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
- Η κατάσταση θεωρείται «υποβέλτιστη κατάσταση υγείας», πριν την τελική διάγνωση και χαρακτηρίζεται από γενικά συμπτώματα.
- Η κόπωση των επινεφριδίων θεωρείται ότι προκαλείται από υψηλά επίπεδα χρόνιου στρες οδηγώντας σε υπερπαραγωγή ή υποπαραγωγή κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.
- Θωρείται ότι η κόπωση επινεφριδίων μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρές ασθένειες όπως η ανεπάρκεια των επινεφριδίων ή το σύνδρομο Cushing.
- Τα συνηθισμένα συμπτώματα κόπωσης των επινεφριδίων περιλαμβάνουν σοβαρή κόπωση, ομίχλη εγκεφάλου, μειωμένη λίμπιντο, απώλεια μαλλιών, αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλα.
- Για να καταπολεμήσετε φυσικά την κόπωση των επινεφριδίων, αποφύγετε φλεγμονώδεις τροφές, όπως η ζάχαρη και οι υπερβολικοί υδατάνθρακες, και καταναλώστε φυτικά τρόφιμα, άπαχα κρέατα ελεύθερης βοσκής, όπως κοτόπουλο ή γαλοπούλα, και υγιή λιπαρά.
- Υπάρχουν διάφορα βότανα, μπαχαρικά, συμπληρώματα και αιθέρια έλαια για την καταπολέμηση της κόπωσης των επινεφριδίων, πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση.
- Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή αντιμετωπίζετε ορισμένα προβλήματα όπως σκούρες κηλίδες δέρματος, συμβουλευτείτε έναν ενδοκρινολόγο.
Κείμενο – Απόδοση, Λία Τσεκούρα.
