Η μοναξιά μπορεί να είναι πιο απειλητική για την υγεία μας από την παχυσαρκία, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία. Στις μέρες μας υπάρχει και ο όρος «επιδημία μοναξιάς» που είναι ενδεικτικός αυτής της νοσηρής κατάστασης. (1) Στην πραγματικότητα, η μοναξιά είναι ένα πρώτο στάδιο πριν την κατάθλιψη, τον αλκοολισμό και άλλα άλλες μορφές ιατρικών περιπτώσεων. Αυτό συμβαίνει διότι η μοναξιά αυξάνει τα επίπεδα των ορμονών του στρες και προκαλεί υπέρταση, η οποία επιβαρύνει την καρδιά. Δεν είναι περίεργο ότι εκείνοι που υποφέρουν από μοναξιά αισθάνονται ότι «ραγίζει η καρδιά» τους (2).
Στην αρχή μπορεί κανείς να μη νιώθει έντονη την απειλή, ωστόσο συχνά, τα αρνητικά αποτελέσματα έρχονται μετά από καιρό, ενώ είναι οξύμωρο το γεγονός ότι η επιδημία της μοναξιάς προκύπτει μια εποχή που η ψηφιακή συντροφικότητα και η συνδεσιμότητα είναι πιο έντονες όσο ποτέ.
Αυτό συμβαίνει διότι η αλληλεπίδραση των ατόμων μέσω ενός υπολογιστή ή άλλων κοινωνικών μέσων δεν είναι ίδια με την προσωπική επαφή ή την τηλεφωνική επικοινωνία. Πολλοί από εμάς νιώθουμε πιο μόνοι μέσα στην τεχνολογία, ενώ χάνουμε και τις διαπροσωπικές μας δεξιότητες, ενώ η μοναξιά είναι πιο απειλητική για τους ηλικιωμένους. Σύμφωνα με έρευνες η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση, στους ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες, συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα. (3)
Όλοι μας βιώνουμε στιγμές μοναξιάς στη ζωή μας, που ίσως μας προκαλούν έντονα συναισθήματα ματαίωσης και απόγνωσης. Ωστόσο, σήμερα μαθαίνουμε ότι υπάρχουν φυσικοί θεραπευτικοί τρόποι για να διαχειριστούμε αυτό το συναίσθημα, να το ελέγξουμε και να νιώσουμε καλύτερα.
Τι ακριβώς είναι η μοναξιά;
Ο Norman Cousins, συγγραφέας του best seller «Ανατομία μιας ασθένειας», αναφέρει: «Η αιώνια αναζήτηση του ατόμου είναι να σπάσει τα δεσμά της μοναξιάς του» και υπάρχουν πολλά ποιήματα και τραγούδια που μιλούν για τη θλίψη της μοναξιάς. Ποιος είναι όμως ο ορισμός της μοναξιάς; Η μοναξιά ορίζεται ως μια κατάσταση όπου κυριαρχεί ένα συναίσθημα προσωπικής απομόνωσης. Το λεξικό Merriam-Webster ορίζει τη μοναξιά με διάφορους τρόπους, μεταξύ των οποίων ο μοναχικός άνθρωπος είναι: «αποκομμένος από τους φίλους, από την κοινωνία, θλιμμένος λόγω μοναξιάς, γεμάτος αισθήματα ερημιάς». (4)
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η φυσική μοναξιά δεν είναι η ίδια με τη προσωπική μοναξιά. Σύμφωνα με την Ψυχολογία: (5)
«Η μοναξιά είναι μια αρνητική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από αίσθηση απομόνωσης. Το άτομο αισθάνεται ότι κάτι του λείπει. Μπορεί μερικές φορές να είμαστε με άλλους ανθρώπους και πάλι να νιώθουμε μοναξιά – κι ίσως αυτό να είναι το πιο πικρό αίσθημα μοναξιάς. Η μοναχικότητα είναι η κατάσταση που είμαστε μόνοι χωρίς να είμαστε μόνοι. Είναι μια θετική και εποικοδομητική κατάσταση ενασχόλησης με τον εαυτό, μια κατάσταση επιθυμητή, όπου προσφέρουμε στον εαυτό μας τον εαυτό μας. Πώς ξέρετε αν βιώνετε μοναχικότητα ή μοναξιά; Υπάρχουν τεστ για να το εξακριβώσουμε; Υπάρχουν πράγματι κάποια τεστ, μπορείτε να δοκιμάσετε το εξής που βασίζεται στην κλίμακα διαβάθμισης μοναχικότητας UCLA. (6)
7 Φυσικοί τρόποι να διαχειριστούμε τη μοναξιά μας.
Διαβάστε επίσης: Μάθετε πως να Αντιμετωπίσετε την Κατάθλιψη με Φυσικό Τρόπο
Τα περιστασιακά συναισθήματα μοναξιάς δεν είναι ανησυχητικά εάν τα διαχειριστούμε σωστά. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο John Cacioppo, Ph.D, «η μοναξιά είναι μια εξελικτική προσαρμογή που πρέπει να μας ωθήσει να κοινωνικοποιηθούμε ξανά, μια κατάσταση στην οποία θα είμαστε πιο ευτυχισμένοι και λιγότερο ανασφαλείς». (7) Ας δούμε μαζί πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα μοναξιάς που μας κατακλύζουν και να (ξανα)γίνουμε χαρούμενοι!
- Λιγότερη κοινωνική δικτύωση και τεχνολογία!
Η τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι αρκετά εθιστικά και να μονοπωλούν τον χρόνο μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Αφενός διατηρούμε επαφή και διαμορφώνουμε σχέσεις με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αφετέρου βλέπουμε ότι δαπανούμε πολύ λιγότερο χρόνο για προσωπικές επαφές, άσκηση, εξόδους, δημιουργική απασχόληση κ.λ.π. που βοηθούν στη ανακούφιση του συναισθήματος της μοναξιάς. Σύμφωνα με μελέτες η κατάχρηση κοινωνικών μέσων ενημέρωσης και δικτύωσης, όπως το Facebook, το Snapchat και το Instagram, συσχετίστηκε με αισθήματα κοινωνικής απομόνωσης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι εκείνοι που επισκέπτονται τα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης συχνότερα είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να νιώσουν κοινωνικά απομονωμένοι. (8, 9)
Παράλληλα, άλλες μελέτες σχετικά με τη μοναξιά στους νέους έδειξαν ότι το Instagram «θεωρείται ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης που ενδέχεται να προκαλέσει κατάθλιψη, ανησυχία και μοναξιά στους νέους», το Snapchat ήρθε δεύτερο, ενώ ακολούθησαν το Facebook, το Twitter και το YouTube. (10)
Εξαρτάται από σας σε ποια κοινωνικά μέσα συμμετέχετε (ή επιτρέπετε στα παιδιά σας να συμμετέχουν), αλλά η μείωση του χρόνου ενασχόλησης με τα κοινωνικά δίκτυα βοηθά στην ανακούφιση του αισθήματος μοναξιάς. Απενεργοποιήστε το τηλέφωνό σας όταν μπορείτε ή ενεργοποιήστε την εντολή σίγασης. Πάντα θα έχετε χρόνο για να ελέγξετε κείμενα, ή να δείτε τα μηνύματά σας, αλλά οι στιγμές με δικούς σας ανθρώπους είναι ανεκτίμητες και δεν μπορούν να περιμένουν.
- Βγείτε από το σπίτι!
Η έξοδος από το σπίτι ανακουφίζει από τον άγχος και είναι μια υπέροχη ιδέα – σε κάθε περίπτωση! Μπορείτε επίσης επισκεφθείτε έναν υπαίθριο χώρο και να συναντήσετε άλλους ανθρώπους. Μια καλή ιδέα είναι το πάρκο ή η πεζοπορία. Η επαφή με τη φύση είναι επίσης εξαιρετική επιλογή. Η έκθεση στο φως του ήλιου, στον καθαρό αέρα και στη φύση είναι γνωστό – και επιστημονικά τεκμηριωμένο – ότι αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης.
Τι είναι η σεροτονίνη; Η σεροτονίνη είναι μια χημική ουσία του εγκεφάλου, γνωστή για την ιδιότητα βελτίωσης της διάθεσης, «η ορμόνη της χαράς», όπως αναφέρεται. Σύμφωνα με έρευνες, όταν τα επίπεδα σεροτονίνης είναι υψηλά, το άτομο είναι πιο χαρούμενο, ενώ «τα θετικά συναισθήματα και η ευγένεια ενθαρρύνουν τις εποικοδομητικές διαπροσωπικές σχέσεις». (11)
Ο καθαρός αέρας συμβάλλει επίσης στην αύξηση πρόσληψης οξυγόνου, η οποία με τη σειρά της βελτιώνει την ενέργεια και τη διάθεση. Η διαβίωση σε ορεινές περιοχές με χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου συνδέεται με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και αυτοκτονιών. (12) Ο καθαρός αέρας είναι σίγουρα ένας από τους πιο βασικούς και ταυτόχρονα ζωτικούς παράγοντες της υγιεινής ζωής. Η Άννα Φρανκ είπε κάποτε: «Η καλύτερη θεραπεία για όσους φοβούνται, είναι μόνοι ή δυστυχισμένοι είναι να βγουν έξω, να πάνε εκεί όπου θα μπορούν να είναι ήσυχοι, μόνοι με τον ουρανό, τη φύση και τον Θεό. Μόνο τότε αισθάνεται κανείς ότι όλα είναι καλά». (13) Η «γείωση» επίσης βοηθά στη μείωση των στρεσογόνων ορμονών.
- Ελάτε σε επαφή με φίλους ή με την οικογένειά σας (προσωπικά, όχι διαδικτυακά)!
Μπορεί μερικές φορές να νομίζουμε ότι είναι καλύτερα να μείνουμε μόνοι αλλά…ας το ξανασκεφτούμε. Η απομόνωση μας κάνει καλό όταν βοηθά στα συναισθήματα της μοναχικότητας και όχι της μοναξιάς. Ας μην ξεχνάμε ότι η μοναχικότητα είναι μια θετική κατάσταση. Όταν αισθανόμαστε πραγματικά εγκλωβισμένοι, μόνοι ή/και καταθλιπτικοί, είναι σημαντικό να μιλάμε με ανθρώπους που εμπιστευόμαστε και να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, ή να ακούμε μια φωνή στο άλλο άκρο του τηλεφώνου, ή ακόμη καλύτερα να έχουμε προσωπική επαφή. Επίσης υπάρχουν οργανισμοί που μπορούν να μας βοηθήσουν εάν νιώθουμε ότι έχουμε αυτοκτονικές τάσεις.
- Ας μοιραστούμε τον ζωτικό μας χώρο.
Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται μοναξιά, δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα το στρες, ενώ η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας τόσο στους νέους όσο και στους ηλικιωμένους. Εάν παλεύετε με τη μοναξιά, σκεφθείτε την πιθανότητα να αποκτήσετε έναν συγκάτοικο. Πριν λίγα χρόνια ένας οίκος ευγηρίας στην Ολλανδία πρότεινε μια λύση ευεργετική για νέους και ηλικιωμένους – προσέφερε δωρεάν στέγαση σε φοιτητές με την προϋπόθεση να προσφέρουν χρόνο στους ηλικιωμένους ενοίκους. Αυτός ήταν ένας τρόπος που ενθάρρυνε τους ηλικιωμένους να αλληλεπιδράσουν με τους νέους και να ξεχάσουν – όλοι – τη μοναξιά τους. (14)
- Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη!
Σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Business Review του Χάρβαρντ το 2017, η εργασιακή κόπωση συνδέεται με συναισθήματα μοναξιάς. Έτσι, όσο εντονότερη η κόπωση, τόσο εντονότερο το αίσθημα μοναξιάς, γεγονός που έχει επιδεινωθεί σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν. (15)
Η ζωή και η εργασία μας μπορεί να είναι πολύ απαιτητικές διαδικασίες, ωστόσο ας προσπαθήσουμε να βρούμε φυσικούς τρόπους διαχείρισης της μοναξιάς. Έτσι θα βοηθήσουμε τον αυτό μας και θα χαρούμε περισσότερο τη ζωή μας αλλά και την καθημερινότητά μας.
- Αποφεύγουμε την εμμονή με την τηλεόραση.
Έχετε δει πιθανώς μερικές από αυτές τις μελοδραματικές εικόνες μοναχικών ανθρώπων που συνοδεύουν διαφημίσεις για την αποφυγή της κατάθλιψης. Η μοναξιά σίγουρα οδηγεί σε κατάθλιψη, αλλά και η εμμονή με την τηλεόραση δεν είναι μια πρακτική που βοηθά. Η συνεχής και ακατάπαυστη παρακολούθηση των επεισοδίων της αγαπημένης μας εκπομπής μπορεί να είναι διασκεδαστικό κατά περιόδους, αλλά σύμφωνα με μια έρευνα του 2015 η τακτική αυτή συνδέεται με συναισθήματα μοναξιάς και κατάθλιψης. (16)
- Ας αποκτήσουμε ένα κατοικίδιο!
Ένας χαδιάρης χνουδωτός τετράποδος φίλος καταπραΰνει τη μοναξιά. Τα κατοικίδια ζώα προσφέρουν μια άνευ όρων αγάπη, ενώ συμβάλλουν στη μείωση του στρες και της έντασης, βελτιώνοντας παράλληλα τη διάθεση των ιδιοκτητών τους. Τα κατοικίδια, σίγουρα δεν προσφέρουν το ίδιο επίπεδο επαφής με έναν άλλον άνθρωπο, αλλά σίγουρα είναι εκείνοι οι σύντροφοι που μας κρατούν παρέα εντός κι εκτός σπιτιού, ενώ βοηθούν πολλές φορές να γνωρίσουμε έναν νέο φίλο στο πάρκο (και τα οφέλη της φιλίας είναι εκπληκτικά). (17)
Ανακεφαλαιώνοντας σχετικά με τη μοναξιά…
Η επιδημία μοναξιάς είναι κάτι που δεν πρέπει να το αφήνουμε απαρατήρητο, δεδομένου ότι πολλές φορές είναι πιο απειλητικό από άλλες επικίνδυνες καταστάσεις, όπως η παχυσαρκία. Επιπλέον, η αίσθηση της μοναξιάς προκαλεί προβλήματα υγείας, άλλα λιγότερο σοβαρά, άλλα περισσότερο σοβαρά. Δεν μας προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η κοινωνική επαφή μειώνει τα συναισθήματα της μοναξιάς, του άγχους και της κατάθλιψης και ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Ωστόσο, μέσα στον έντονο εικονικό κόσμο μας, είναι πολύ σημαντικό να αφιερώνουμε χρόνο με αγαπημένους ανθρώπους, ή να βγαίνουμε από το σπίτι. Η ψυχική, σωματική και συναισθηματική υγεία μας βελτιώνεται όταν είμαστε σε επαφή με κόσμο, με τη φύση, με όμορφες εικόνες. Η φυσική μοναξιά μερικές φορές είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής αλλά δεν είναι αυτόματα προβληματικό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν δεν κάνουμε τίποτα για αυτό με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η υγεία μας.
Δεδομένου ότι η μοναξιά είναι μια νοητική κατάσταση, είναι δυνατόν να νιώθουμε μόνοι ακόμη και όταν δεν είμαστε φυσικά μόνοι ή ακόμη κι όταν μιλάμε με κάποιον προσωπικά. Για αυτό, είναι σημαντικό να αξιολογούμε τη ζωή μας – τις συνήθειες και τις επιλογές που πραγματικά προσφέρουν χαρά και ευεξία στη ζωή μας και να απομακρύνουμε όλους εκείνους τους αρνητικούς παράγοντες που μας αρρωσταίνουν και μας κάνουν δυστυχείς!
Διαβάστε επίσης: Χρόνια Μοναξιά: Οι Επιπτώσεις στην Υγεία και Πως να την Αντιμετωπίσετε
Κείμενο – Απόδοση Λ.Τ.
