Η ρίζα Βαλεριάνας είναι γηγενής στην Ευρώπη, αν και σήμερα μπορεί να βρεθεί και να αναπτυχθεί στην Ασία και τη Βόρεια Αμερική, ενώ χρησιμοποιείται και ως καλλωπιστικό φυτό.
Περιέχει συστατικά, όπως βαλερενικά οξέα, σεσκιτερπένια και βαλεροτριτίδια (εστέρες λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας), δραστικές ενώσεις που θεωρούνται υπεύθυνες για τη ηρεμιστική δράση της βαλεριάνας. Χρησιμοποιείται ήδη από τον 2ο αιώνα, για τη θεραπεία της αϋπνίας και των νευρικών διαταραχών όπως το άγχος.
Το όνομα αυτού του βοτάνου προέρχεται από το λατινικό ρήμα “valere”, το οποίο σημαίνει να είμαστε υγειές και γεροί. Ο Ιπποκράτης μίλησε για τις ιδιότητές του, ενώ ο Γαληνός το πρότεινε ως θεραπεία της αϋπνίας, ενώ θεωρείται το πρώτο φάρμακο στον κόσμο για τη θεραπεία της επιληψίας, σύμφωνα με έναν Αυστραλό νευρολόγο.
Οι φαρμακευτικές ενώσεις της ρίζας της βαλεριάνας είναι πολλές, όπως πολλές είναι και οι ηρεμιστικές, αντιβακτηριακές, διουρητικές, αντισπασμωδικές, και αντιφλεγμονωδεις ιδότητες του φυτού αυτού. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι είναι αποτελεσματικό λόγω της ιδιότητας να αυξάνει τα επίπεδα μιας ένωσης γνωστής ως GABA ή γ-αμινοβουρτικού οξέος στο σώμα, το οποίο ρυθμίζει τα νευρικά κύτταρα.
Στην πραγματικότητα, τα κοινά φάρμακα για την καταπολέμηση του άγχους, όπως το Xanax και το Valium, λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, αλλά αυξάνουν τα επίπεδα GABA στον εγκέφαλο. Η βαλεριάνα έχει παρόμοιο αποτέλεσμα χωρίς εθιστικές παρενέργειες.
Πέρα από την καταπολέμηση του άγχους, η βαλεριάνα έχει κι άλλα οφέλη, που ίσως δεν μας είναι πολύ γνωστά, ας τα δούμε!
12 Οφέλη της ρίζας βαλεριάνας!
- Αντιμετωπίζει τις διαταραχές του ύπνου.
Σύμφωνα με μελέτες η αύξηση του επιπέδου του γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος βοηθά στη ρύθμιση των νευρικών κυττάρων και έχει ηρεμιστική επίδραση, καθώς η βαλεριάνα, σε κλινικές μελέτες, βρέθηκε να έχει πολύ λιγότερες παρενέργειες προσφέροντας την καλύτερη δράση σε σχέση με φάρμακα.
Ο ποιοτικός ύπνος, δηλαδή 7 έως 8 ώρες ύπνου κάθε βράδυ, ανακουφίζει από σειρά άλλων προβλημάτων, όπως αύξηση βάρους, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, αδυναμία συγκέντρωσης, μεγαλύτερη πιθανότητα ατυχημάτων κ.λπ.
- Ανακουφίζει από το άγχος
Ως εκ τούτου, η βαλεριάνα βοηθάει και σε περαιτέρω διαταραχές του ύπνου, αυξάνοντας την ποσότητα του GABA στον εγκέφαλο λόγω της περιεκτικότητάς της σε βαλερενόλη και βαλερενικό οξύ. Στην ουσία, ανακουφίζει από το άγχος, ενεργώντας σαν αγχολυτικό, όπως το Valium και το Xanax.
- Βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων πίεσης
Καθώς βοηθά και μειώνει το άγχος και την ποιότητα του ύπνου, η ρίζα βαλεριάνας ελέγχει το άγχος, βοηθά το σώμα και το μυαλό να χαλαρώσουν. Σύμφωνα με έρευνες, το εκχύλισμα ρίζας βαλεριάνας είχε την ιδιότητα να ρυθμίζει την ψυχολογική και τη σωματική πίεση.
- Μειώνει την υπέρταση και προσέχει την καρδιά μας
H βαλεριάνα χαλαρώνει το μυαλό, το σώμα, ενισχύει τα αιμοφόρα αγγεία και βελτιώνει την ελαστικότητά τους, οπότε μειώνει την πίεση του αίματος. Έτσι, στηρίζει την υγεία της καρδιάς, χάρη στις ίδιες δραστικές ενώσεις που την καθιστούν πολύτιμη για τη διαχείριση του άγχους.
- Μειώνει τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ή OCD, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής. Χαρακτηρίζεται από την ανάγκη ενός καταναγκαστικού και επανειλημμένου ελέγχου των καθημερινών πραγμάτων, καθώς οι πάσχοντες φοβούνται συχνά ότι κάτι κακό θα συμβεί αν πάψουν να ελέγχουν, ή δεν ακολουθούν μια συγκεκριμένη ρουτίνα. Οι καταναγκασμοί είναι συμπεριφορές που εμφανίζουν άτομα με εμμονές για να ανακουφιστούν από το άγχος τους – κάτι στο οποίο η βαλεριάνα μπορεί να βοηθήσει και μάλιστα χωρίς παρενέργειες.
- Καταπραΰνει πόνους και συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου
Η ηρεμιστική φύση της ρίζας βαλεριάνας θεραπεύει τις πόνους περιόδου – ένα κοινό πρόβλημα για πολλές γυναίκες κάθε μήνα. Βοηθάει επειδή δρα ως φυσικό ηρεμιστικό, καθώς και αντισπασμωδικό, που σημαίνει ότι καταστέλλει μυϊκούς σπασμούς. Η ρίζα βαλεριάνας χαλαρώνει έντονες και οξείες συστολές της μήτρας, γεγονός που προκαλεί έντονους πόνους κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι η ρίζα βαλεριάνας μπορεί να μειώσει τα συναισθηματικά, φυσικά και συμπεριφορικά συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, όπως κόπωση, ευερεθιστότητα, αλλαγές στη διάθεση, άγχος και ευαισθησία του μαστού.
- Θεραπεύει το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
Το 10% του πληθυσμού θεωρείται ότι πάσχει από σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, αλλιώς RLS, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικών.
Εμφανίζεται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες και χαρακτηρίζεται από πόνο και δυσάρεστη αίσθηση στα πόδια που μας προκαλεί τάση να τα μετακινήσουμε. Σύμφωνα με έρευνες η ρίζα βαλεριάνας, λόγω της ικανότητας να ηρεμεί και να βελτιώνει τον ύπνο, ωφελεί άτομα που υποφέρουν από αυτή τη νευρολογική διαταραχή.
- Βοηθά στον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων
Η ρίζα βαλεριάνας, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, βοηθά στη μείωση της συχνότητας των επιληπτικών κρίσεων που εμφανίζονται σε επιληπτικούς ασθενείς λόγω των αντισπασμωδικών ιδιοτήτων και της ιδιότητας να ενεργεί ηρεμιστικά στο νευρικό μας σύστημα.
- Υποστηρίζει την υγεία του δέρματος
Η τοπική χρήση αιθέριου ελαίου ρίζας βαλεριάνας – αλλά και αραιωμένου σε έλαιο βάσης – μπορεί να ωφελήσει το δέρμα μας, καθώς εγχέει προστατευτικές ενώσεις, όπως αντιοξειδωτικά, που βοηθούν στην πρόληψη των ρυτίδων και τυχόν ιών, μειώνοντας τον κίνδυνο ασθένειας. Επίσης, μειώνει την ξηρότητα, διατηρώντας το δέρμα πιο ελαστικό.
- Μειώνει την ταχυπαλμία
Σύμφωνα με έρευνες η βαλεριάνα συνδέεται με μείωση της ταχυπαλμίας, που οφείλεται σε διαταραχές της επικοινωνίας μεταξύ της καρδιάς και του εγκεφάλου. Οι ενώσεις της βαλεριάνας αλληλεπιδρούν με τα οξέα και οδηγούν σε πιο φυσιολογικό μεταβολικό ρυθμό, ενώ καταπραΰνουν τις αρρυθμίες της καρδιάς και του καρδιαγγειακού συστήματος.
- Ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργίας και προστατεύει από τις γνωστικές διαταραχές
Η ρίζα βαλεριάνας ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργία και ενισχύει τις γνωστικές ικανότητες, όπως η πνευματική εγρήγορση και η γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια. Βοηθά στην τόνωση διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου καθώς και στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος, οπότε προστατεύει τη μνήμης και καθυστερεί την εμφάνιση της άνοιας ή της νόσου του Alzheimer.
- Βοηθά στη θεραπεία της ΔΕΠΥ
Τα ηρεμιστικά αποτελέσματα της ρίζας Βαλεριάνας ανακουφίζουν από τα συμπτώματα συμπτωμάτων ΔΕΠΥ, όπως το άγχος και η υπερκινητικότητα, ενώ βελτιώνουν τη συγκέντρωση, τη λογική σκέψη, τα επίπεδα ενέργειας και ενισχύουν τον συντονισμό των κινήσεων.
Σύμφωνα με έρευνες, ορισμένες μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές συμπεριφοράς μπορούν να ρυθμιστούν από τα οφέλη της ρίζας βαλεριάνας. Τα τελευταία 20 χρόνια στην Ευρώπη, το βότανο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία προβλημάτων συμπεριφοράς των νέων όπως η υπερκινητικότητα και οι μαθησιακές δυσκολίες.
Χρήση της ρίζας βαλεριάνας.
Μπορείτε να αγοράσετε βιολογική αποξηραμένη ρίζα βαλεριάνας για να ετοιμάσετε ρόφημα ή βάμμα από τη ρίζα. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε χάπια, ή σιρόπι και να το αναμίξετε με νερό.
Ρίζα βαλεριάνας – ασφαλής χορήγηση
Παρόλο που θεωρείται γενικά ασφαλής, υπάρχουν ορισμένες προφυλάξεις που πρέπει να λάβετε, καθώς και ορισμένες πιθανές παρενέργειες που πρέπει να γνωρίζετε.
Ομίχλη εγκεφάλου. Η ρίζα βαλεριάνας μειώνει κάποιες νευροφυσιολογικές αντιδράσεις, αλλά μπορεί να επηρεάσει τη διαύγεια της συνείδησης, προκαλώντας «ομίχλη του εγκεφάλου». Αυτό σημαίνει ότι μετά τη χορήγηση, μπορεί να αισθανθείτε ότι το μυαλό σας βρίσκεται σε ομιχλώδη ονειρική κατάσταση. Μέχρι να δείτε τον τρόπο και τον βαθμό επιρροής, αποφύγετε να λάβετε βαλεριάνα λίγο πριν οδηγήσετε, χειριστείτε μηχανήματα ή προβείτε σε κάποια εργασία που απαιτεί συγκέντρωση και γρήγορες αντιδράσεις.
Αύξηση του άγχους. Μπορεί να θεωρείται ότι χαλαρώνει τα νεύρα και μειώνει το άγχος, ωστόσο, ορισμένα άτομα έχουν αναφέρει αυξημένα επίπεδα άγχους.
Κατάθλιψη. Αν και η βαλεριάνα είναι γνωστό ότι μειώνει τη νευροφυσιολογική διέγερση, η οποία συνδέεται με την κατάθλιψη, έχουν αναφερθεί συμπτώματα κατάθλιψης, και/ή μελαγχολίας. Όσοι έχουν ιστορικό κατάθλιψης πρέπει να γνωρίζουν ότι η λήψη ρίζας βαλεριάνας μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα και θα πρέπει να διακοπεί αμέσως, ή να μειωθεί η δοσολογία εάν προκύψει κάτι τέτοιο. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες από τη διακοπή του βοτάνου.
Πονοκέφαλοι. Αν και πολλοί από εμάς λαμβάνουν ρίζα βαλεριάνας για να καταπολεμήσουν τον πονοκέφαλο, ή την ημικρανία, ίσως ορισμένοι παρατηρήσουν πονοκεφάλους ως παρενέργεια, η οποία θεωρείται έμμεση αιτία αύξησης των επιπέδων GABA.
Εφιάλτες. Μερικοί άνθρωποι βλέπουν εφιάλτες όταν παίρνουν βαλεριάνα, οπότε αν παρατηρήσετε αυτή την παρενέργεια, ίσως χρειαστεί να λάβετε κάποια άλλη θεραπεία.
Έγκυες και θηλάζουσες μητέρες. Καθώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες σε σχέση με εγκυμονούσες που λαμβάνουν βαλεριάνα, καλύτερα να αποφεύγεται εάν είστε σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή θηλασμού.
Μετεγχειρητικές καταστάσεις. Η βαλεριάνα επιβραδύνει το κεντρικό νευρικό σύστημα, οπότε η αναισθησία και άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης μπορούν να αυξήσουν τις παρενέργειες. Καλύτερα να σταματήσετε τη λήψη βαλεριάνας τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση.
Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα. Η βαλεριάνα μπορεί να προκαλέσει αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, ιδιαίτερα εκείνα που διασπώνται στο συκώτι, ενώ μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία διάσπασης. Αποφύγετε τη λήψη οποιουδήποτε τύπου καταπραϋντικού φαρμάκου με βαλεριάνα, επειδή επιδεινώνει αυτές τις αλληλεπιδράσεις, όπως: αντικαταθλιπτικά, βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες όπως xanax και βαλουμινικό οξύ, φάρμακα για ύπνο, αντισπασμωδικά, αλκοόλ και άλλα θεραπευτικάβότανα. Αποφύγετε επίσης τη χρήση όταν παίρνετε αντιισταμινικά, αντιμυκητιακά και φάρμακα για τη χοληστερόλη.
Συμπτώματα στέρησης. Αν και η ρίζα βαλεριάνας δεν θεωρείται εθιστική, έχουν αναφερθεί συμπτώματα στέρησης μετά από μακροχρόνια χρήση, επομένως το βότανο δεν πρέπει να ληφθεί περισσότερο από ένα μήνα χωρίς να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.
Κείμενο – Απόδοση, Λ.Τ.
